Malvar, Batangas: Historical Data Part IV
 |
| Historical data from the National Library of the Philippines. |
PART IV
PART I | PART II | PART III | PART IV | PART V
[p. 17]
PAMAMANGKA
Hala, gaod tayo, pagod ay titiisin,
Ang lahat ng hirap pag-aralang bathin.
Kung malayo man, kung ating ibigin,
Daig ang malapit na ayaw lakbayin.
NENENG KO
Si Neneng ng ligaya
sinamba ng dibdib,
Tuwa't paraluman
Tila taga-langit.
Nang makasal naman
siya'y nilalait,
Pinatatamaan sa kulog at lintik.
LOOB NA MAGALING
Kung pilak ay siyang hahanapin
Ay kapuwa pilak ang pupuhunanin.
Kung loob ng tao naman ay gayon din
Ang pinupuhunan loob na magaling.
ANG MAYA
Tiririt ng maya, tiririt ng ibon,
Huni ng tiyan ko’y tinumis na baboy.
Tiririt ng ibon, tiririt ng maya,
Huni ng tiyan ko’y tinumis na baka.
Tiririt ng maya, tiririt ng ibon,
Ibig mag-asawa’y walang ipalamon.
Tiririt ng ibon, tiririt ng maya,
Ibig mag-asawa’y wala namang kuwarta.
| 2. Games | 3. Amusements |
| a. supo | a. serenading |
| b. tangga | b. playing cards |
| c. pata | c. Passion Play |
| d. tayakad | d. lupakan |
| e. sungka | e. kalamayan |
| f. tubigan | f. tupadahan |
| g. himbabao | g. madyong |
| h. huego de prenda |
[p. 18]
PUZZLES AND RIDDLES
|
1. Taglong magkakaibigan, magkalayong bayan Kung magkakainan, ay nagkakaharapan. | 1. Ikmo, bunga't apog |
|
2. Hugis puso, kulay ginto. Mabango kung amuyin, masarap kung kanin. | 2. Mangga |
| 3. Isang bayabas, pito ang butas. | 3. Mukha |
|
4. Di naman isda, di naman itik, Makahuhuni kung ibig; Maging sa kati, maging sa tubig Ang huni'y nakakabuwisit. | 4. Palaka |
|
5. Aliwan kung buhay, binuhay nang mmatay, Itinapon ng may buhay. | 5. Sigarilyo |
|
6. Ang dalawa'y tatlo na Ang maitim ay maputi na, Ang bakod ay lagas na. | 6. Matanda |
| 7. Baston ni Adan, hindi mabilang. | 7. Ulan |
| 8. Buto't balat lumilipad. | 8. Saranggola |
|
9. Nagsaing si Hudas Kinuha ang hugas Itinapon ang bigas. | 9. Gata ng niyog |
|
10. Nang wala pang ginto, ay noon nagpalalo Nang magkaginto na'y saka nagyuko. | 10. Palay |
| 11. Baras ng kapitan, hindi malakdawan. | 11. Ahas |
|
12. Kung bayaan mo akong mabuhay Yaong kamataya'y dagli kong kakamtan Nguni't kung ako'y patayin mong minsan Ay lalong lalawig ang ingat kong buhay. | 12. Kandila |
|
13. Lamang binalot ng buto Butong binalot ng balahibo. | 13. Niyog |
|
14. Kahoy na naging tubig, Tubig na naging bato Batong naging buong piso. | 14. Tubo |
|
15. Maitim na parang uwak Maputing parang busilak Walang paa'y nakakalakad At sa hari nakipag-usap. | 15. Sulat |
[p. 19]
|
16. Hindi naman hari Hindi naman pari Nagsusuot ng sarisari. | 16. Sampayan |
|
17. Bahay ni Ka Uti Haligi bali-bali Ang bubong ay kawali. | 17. Alimango |
|
18. Bahay ni Kaka Hindi matingala. | 18. Noo |
|
19. Bahay ni Giring-giring Butas-butas ang dingding. | 19. Bithay |
|
20. Baboy ko sa pulo Balahibo'y pako. | 20. Langka |
|
21. Niyog ko sa Maynila Abot dito sa palapa. | 21. Karsada |
|
22. Baka ko sa Maynila Abot dito ang unga. | 22. Ugong |
|
23. Dalawang urang Nag-uunahan. | 23. Paa |
|
24. Balan kong malalim Libot ng patalim. | 24. Bibig |
|
25. Pinirot ko't pinatigas Saka isinuot sa butas. | 25. Karayom at panahi |
|
26. Isang butil na palay Sikip sa buong bahay. | 26. Ilaw |
|
27. Ito na si Kaka May sunong na dampa. | 27. Pagong |
|
28. May binti, walang hita, May tuktok, walang mukha. | 28. Kabuti |
|
29. Malalim kung bawasan Mababaw kung dagdagan. | 29. Tubig sa tapayan |
|
30. Nang ihulog ko'y buto Nang hanguin ko'y trumpo. | 30. Singkamas |
|
31. Nang ihulog ko'y ganggabinlid Nang hanguin ko'y nangga-ihip. | 31. Labanos |
[p. 20]
| 32. Aling itlog ang may buntog. | 32. Lisa |
|
33. Ako'y may kaibigan Kasama ko saan man Mapatubig di nalulunod Mapaapoy di nasusunog. | 33. Anino |
|
34. Pumutok ay di naririnig Tumama ay di nakakasakit. | 34. Sinag ng araw |
|
35. Haba mong kinakain Lalo kang gugutumin. | 35. Purga |
|
36. Kung araw di nakikita Nakikita kung gabi na. | 36. Buwan |
|
37. Nagsaing si Pusong Sa ibabaw ang gatong. | 37. Bibingka |
|
38. Nang malihi'y namatay Nang manganak ay nabuhay. | 38. Sinigwelas |
|
39. Dalawang balong malalim Hindi maabot ang tingin. | 39. Tayuga |
|
40. Uka na ang tiyan Malakas pang sumigaw. | 40. Kampana |
|
41. Bumubuka'y walang bibig Ngumingiti ng tahimik. | 41. Bulaklak |
|
42. Nagbigay na'y Sinasakal pa | 42. Bote |
|
43. Kung kailan tahimik Ay saka nanbubuwisit. | 43. Lamok |
|
44. Eto na si bayaw Dala-dala'y ilaw. | 44. Alitaptap |
|
45. Nagtago si Pero Nakalitaw ang ulo. | 45. Pako |
|
46. Pagsipot sa maliwanag Kulubot na ang balat. | 46. Ampalaya |
|
47. Hindi tao, hindi ibon Bumabalik kung itapon. | 47. Yuyo [yoyo] |
|
48. Magtag-ulan, magtag-araw Hanggang tuhod ang salwal. | 48. Manok |
[p. 21]
|
49. Nagsaing na si Katungtong Bumulak ay walang gatong. | 49. Sabon |
|
50. Walang buto, walang tinik Parang lintik kung magalit. | 50. Guyam |
|
51. Nanganak ang hunghang Sa tuktok dumaan. | 51. Saging |
| 52. Buhok ng pari, hindi mawahil. | 52. Tubig |
|
53. Paruparu kung bata Ahas kung tumanda. | 53. Kibal |
|
54. Nagdaan ang nigro Patay na lahat ng tao. | 54. Gbi |
|
55. Bumili ako ng alipin Mataas pa sa akin. | 55. Sambalilo |
|
56. Puno'y layo-layo Dulo'y tagpo-tagpo. | 56. Bahay |
|
57. Isang panyong parisukat Pagbuka'y nagkaka-usap. | 57. Sulat |
|
58. Lahat ako'y minamahal Mang-aawit ang aking tatang Suot ko naman ay putian Ang puso ko ay madilaw. | 58. Itlog |
|
59. Tubig sa Ining-ining Di mahipan ng hanging. | 59. Tubig ng niyog |
|
60. Muntik [munting] bundok Hindi madampot. | 60. Tae |
|
61. Duwag ako sa isa Matapang ako sa dalawa. | 61. Tulay na kawayan |
|
62. Alin sa mga ibong ang Di makadapo sa kahoy? | 62. Pugo |
|
63. Limang prinsipe sa Balete Sambalilo tigkakalhati | 63. Daliri |
|
64. Gintong binalot ng pilak Pilak na binalot ng balat. |
PART I | PART II | PART III | PART IV | PART V
Notes and references:
Transcribed from “History and Cultural Life of the People of Malvar, Batangas,” 1953, online at the National Library of the Philippines Digital Collections.